ساماندهی بافتهای فرسوده شهری،نمونه موردی بخشی از ناحیه مرکزی شهر سلماس

در حال حاضر بافتهای فرسوده شهری،که عنوانی برای کلیه بافتهایی است که به نوعی از عملکردوکالبد مورد نظر جامعه مخاطب شهری و تصویر ذهنی افرادی که ساکن این مناطق و یا به طور کلی ساکن شهرهای دارای این گونه بافتها هستند به دلایل متعددی از جمله ناپایداری، کافی نبودن خدمات،پایین بودن حرمت انسانی،رشد بزهکاری و ناهنجاریهای اجتماعی و... فاصله دارند. و … نیازمندمداخله اصولی و هدفمند، از سوی جامعه برنامه ریزی شهری،طراحی شهری و بالاخص مدیران شهری می باشند به واقع فرایند مداخله صحیح و هدفمند در این حوزه های نا کارآمد،چیزی جدای از توانمند سازی کالبدی،اقتصادی و اجتماعی یا به عبارتی دیگر ساماندهی این حوزه ها نمی باشد.در این بین به نظر می رسد ساماندهی و انتظام کالبدی - بصری منظر شهر همراه با باز گرداندن جریان عادی زندگی در این بافتها از طریق توانمندسازی عملکردی و اقتصادی، می تواند موجب تجدید حیات بافتهای فرسوده شود و بر میزان حس تعلق ساکنان این بافتها به محل زندگی خود تاثیر گذار بوده و فضاهای مذکور را به چرخه حیات شهری باز می گرداند، نتایج بررسی ها نشان می دهد به دلیل فقدان برنامه ریزی و ضعف مدیریت ،از فرصت های مناسب در بافت استفاده نشده و با گسترش بی رویه شهر و ایجاد تاسیسات و زیرساختهای اصلی در شهرکها ،زمینه تشدید جریان مهاجرت و ترک بافت فراهم شده است؛ در انتها راهکارهای کم مداخله در بافت بر راهکارهای تخریب بافت تجویز می شود؛اما با ادامه جریان مهاجرت و متروکه شدن بافت و بی توجهی مدیران ،در اینده راهکارهای تخریبی معروف به بولدوزری مجموعه بافت بر راهکارهای مداخلات تدریجی و کم دامنه غلبه خواهد یافت. فرسوده شهر سلما س در حالی از چرخه رشد و توسعه شهر باز مانده است ، که پتانسیل لازم جهت ایفای نقشی تعیین کننده در فرایند توسعه شهر را دارا می باشند. از این رو ساماندهی بافتهای فرسوده باید از اهداف اصلی سیاستگذاران شهری باشد،تا در برابر چرخه توسعه نیافتگی و فرسودگی ، ایستادگی کند. با توجه به موارد مذکور ساماندهی بافتهای فرسوده از ضروریات است.ساماندهی بافتهای فرسوده در کنار اضطرار های حاکم بر آن می تواند بستر اصلاحات اساسی در جهت ارتقای کیفیت محیطی شهر را فراهم سازد. وسعت زیاد بافتهای فرسوده با معضلات فراوان و نبود استراتژی های روشن در خصوص برنامه ریزی، مدیریت طرح و اجرا در نوسازی این گونه بافتها، سبب شده است تا زمینه تحقق قوانین و مصوبات هر چند اندک موجود نیز فراهم نشود و بافتهای فرسوده شهری با روندی افزایشی به مهمترین چالش شهرها تبدیل شوند.در شهر سلماس نیز حدود 149هکتار به عنوان بافت فرسوده مصوب شده است و بخشی از 4 محله طرح جامع شهر را شامل می گردد و این محدوده از قدمت بین 20الی 80 سال برخودار است.فرم هندسی بخش منتخب برای ساماندهی به صورت هاله ای از محلات فرسوده شهری است که منطقه مرکزی و هسته فعال تجاری و خدماتی شهر را در خود جای داده است.